Rookkanaal installeren: Vergunningen, Bouwbesluit, NEN normen en brandveiligheid duidelijk uitgelegd

Wanneer je een houtkachel, pelletkachel of open haard installeert, heb je altijd een rookkanaal nodig. Maar waar moet zo’n rookkanaal eigenlijk aan voldoen volgens de wet? En heb je altijd een vergunning nodig? In dit artikel lees je alles over de regelgeving, NEN-normen en verantwoordelijkheden bij rookkanalen.

Moet je een vergunning aanvragen voor een rookkanaal?

In de meeste gevallen mag je een rookkanaal plaatsen zonder vergunning. Dit valt onder vergunningsvrij bouwen, zolang je aan de gestelde voorwaarden voldoet.

• Het kanaal door het dak of de gevel gaat (buitenzijde gebouw)
• De uitmonding op minimaal 1 meter van de erfgrens ligt
• Het uiterlijk van het gebouw niet drastisch verandert

• Je het gebouw verandert in gebruik (bijv. schuur wordt woning)
• Je buiten het bestemmingsplan bouwt
• Het gebouw een monument betreft

Tip: Controleer altijd het bestemmingsplan bij je gemeente. Ook is het verstandig om vooraf het Omgevingsloket te raadplegen via https://omgevingswet.overheid.nl, zodat je zeker weet wat in jouw situatie vereist is.

Samenvatting:

• Meestal is geen vergunning nodig
• Bij functiewijziging, monument of bestemmingsplan wél
• Altijd controleren bij je gemeente

Welke regels gelden voor rookkanalen volgens het Bouwbesluit?

Het Bouwbesluit 2012 is de verzameling van technische bouwvoorschriften in Nederland en bevat ook bepalingen over de veiligheid van rookgasafvoer. Een van de belangrijkste eisen is dat een rookkanaal geen risico mag vormen voor de gezondheid en veiligheid van de bewoners. Zo moet het kanaal bestand zijn tegen zeer hoge temperaturen, rook- en gasdicht zijn, en correct worden aangesloten op de kachel. Bij installatie mag geen lekkage optreden van rookgassen in verblijfsruimten, en er moeten voldoende voorzieningen zijn voor sterke natuurlijke trek. Ook bij verbouwingen en hergebruik van schoorstenen gelden deze eisen onverminderd. De toepassing van geschikte materialen en correcte bevestiging is hierbij essentieel.

Belangrijke eisen uit het Bouwbesluit:

• Het rookkanaal moet veilig zijn, zonder rookterugslag of lekkage
• Het mag geen gevaar opleveren voor andere bouwdelen
• Bouwmaterialen moeten voldoen aan brandklasse B of beter

Wat zijn de belangrijkste eisen uit NEN 2757-1 voor rookkanalen?

De NEN 2757-1:2022 norm is leidend voor rookkanalen in woningen bij houtkachels, pelletkachels en haarden. Deze norm beschrijft aan welke technische eisen een veilig rookkanaal moet voldoen.

Zo wordt onder andere voorgeschreven dat het kanaal minimaal dezelfde diameter moet hebben als de kacheluitgang, en dat het rookgasafvoersysteem minimaal 4 meter lang moet zijn en boven de nok van het dak moet uitmonden. Bochten in het kanaal mogen maximaal twee keer voorkomen en mogen niet scherper zijn dan 45 graden. Zodra het rookkanaal door een vloer, wand of dakconstructie loopt, moet deze overgang altijd worden uitgevoerd met een dubbelwandige geïsoleerde buis. Bovendien moet het kanaal zijn voorzien van een voorziening om condenswater op te vangen en af te voeren. Door je aan deze norm te houden, vergroot je niet alleen de veiligheid, maar voldoe je ook aan de eisen van verzekeraars en aansprakelijkheid bij schade. Andere NEN normen die ook betrekking hebben op de installatie van een rookkanaal zijn: NEN 6062, NEN 6065 / 6066, NEN-EN 1856-1, 1856-2, NEN-EN 1443 en NEN 1087

Let op: afwijken van deze norm kan leiden tot afkeuring bij keuring of verzekering.

Samenvatting:

• Minimaal 5 cm afstand tot brandbaar materiaal
• Rookkanaal minstens 4 meter lang
• Maximaal 2 bochten van 45°
• Uitmonding boven dak volgens richtlijn

Welke brandveiligheidsmaatregelen zijn verplicht bij rookkanalen?

Bij het installeren van een rookkanaal zijn verschillende brandveiligheidsmaatregelen wettelijk verplicht. Dit begint bij het kiezen van het juiste type buis. Voor alle delen van het rookkanaal die door muren, vloeren of het dak gaan, is een dubbelwandige, geïsoleerde buis vereist. Deze zorgt ervoor dat de buitenkant van de buis niet te heet wordt en voorkomt zo brandgevaar. De minimale afstand tot brandbaar materiaal is 5 centimeter bij gebruik van dubbelwandige buizen. Bij enkelwandige buizen is dit minstens 20 centimeter, wat in de praktijk vaak onwerkbaar is in woonruimtes.

Video: opbouw rookkanaal

Wanneer het kanaal door een woonruimte loopt, zoals via een slaapkamer of zolder, is het bovendien verplicht om dit deel van het kanaal brandwerend te omtimmeren. De omtimmering moet een brandwerendheid van ten minste 90 minuten hebben. Daarnaast zijn CE-markeringen op rookkanalen vereist, en moet een correcte eindafwerking worden toegepast met bijvoorbeeld een regenkap of stormkraag bij dakdoorvoer.

Checklist rookkanalen – brandveiligheid:

• Dubbelwandige buis bij buiteninstallatie?
• Minimaal 5 cm rondom vrij houden?
• CE-gekeurde buizen en beugels geplaatst?
• Geen brandbare materialen in aanraking?

Ben ik aansprakelijk als mijn rookkanaal verkeerd is geïnstalleerd?

Ja, wanneer je de installatie van het rookkanaal zelf verzorgt, draag je ook de volledige verantwoordelijkheid voor de veiligheid en correcte werking ervan. In het geval van brand of schade zal een verzekeraar altijd onderzoeken of het rookkanaal is geplaatst volgens de geldende normen, zoals NEN 2757. Indien blijkt dat dit niet het geval is — of dat je materialen hebt gebruikt zonder CE-markering — kan een verzekeraar besluiten om geen dekking te bieden.

Om dit risico te vermijden is het raadzaam om de installatie te laten uitvoeren of controleren door een vakman. Zorg altijd dat de opbouw van het rookkanaal aantoonbaar aan de norm voldoet, en bewaar handleidingen, certificaten en foto’s van de opbouw zorgvuldig.

Samenvatting: dit moet je weten over rookkanalen en regelgeving

• In veel gevallen is een rookkanaal vergunningsvrij, maar check altijd het bestemmingsplan
• Bouwbesluit eist veilige, dichte en brandveilige rookkanalen
• NEN 2757 stelt duidelijke eisen aan lengte, uitmonding, isolatie en afstand
• Je bent als eigenaar verantwoordelijk voor correcte installatie
• Voorkom schade of afkeuring met een gecertificeerde montage en CE-onderdelen